Δημοσιεύθηκε στο SLPRESS στις 25/5/2022
Bullwhip; Τί είναι αυτό που η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων αγνοεί; Αν δεν το έχετε ακούσει ποτέ, μην απογοητεύεστε. Επτά στους δέκα οικονομολόγους δεν γνωρίζουν τι είναι. Κι όμως, είναι φαινόμενο που απασχολεί τους πάντες στην κορυφή της οικονομικής πυραμίδας εδώ και 60 χρόνια! Oι περισσότεροι πιστεύουν ότι ο άνθρωπος έσπασε σε ταχύτητα το φράγμα του ήχου το 1947, όταν ένα αεροσκάφος jet, το XS-1 με πιλότο τον Chlarles Yeager κατέγραψε υπερηχητική πτήση, με μέγιστη ταχύτητα 1,06 Mach (1.299 χλμ/ώρα).
Η αλήθεια είναι ότι ο άνθρωπος κατάφερε να φτιάξει κάτι που να σπάει το φράγμα του ήχου πριν από 5.000 χρόνια. Ήταν μια πάρα πολύ απλή “συσκευή”, η οποία αποτελείτο από ένα ξύλο που στην άκρη του είχε δεμένο ένα σκοινί κατασκευασμένο από δέρμα ζώου! Πρόκειται για το γνωστό μαστίγιο! Με μια απλή κίνηση του καρπού μας δίνουμε στο άλλο άκρο του μαστιγίου ταχύτητα που ξεπερνά το φράγμα του ήχου. Γι’ αυτό ακούγεται και ο χαρακτηριστικός ήχος κάθε φορά που τινάζουμε το μαστίγιο.
Το μαστίγιο (whip), ή καλύτερα το ταυρομαστίγιο (bullwhip) που κρατούσαν οι καουμπόηδες στα ροντέο, έμελλε να εμπνεύσει έναν οικονομολόγο και μηχανικό ηλεκτρονικών υπολογιστών το 1961. Αυτός κατάφερε να ενσωματώσει την λειτουργία της αρχέγονης εφεύρεσης του μαστιγίου, σε μια υπερσύγχρονη οικονομική θεωρία. Αρχικά η θεωρία αυτή έγινε γνωστή ως θεωρία Forrester). Το 1997, όμως, τρεις επιστήμονες του Stanford Business School (Hau Lee, V. Padmanabhan και Seungjin Whang), αναλύοντας την θεωρία Forrester στην πραγματική οικονομία, της έδωσαν το προσωνύμιο “Bullwhip Effect”, με το οποίο παραμένει γνωστή μέχρι σήμερα.
Η θεωρία Forrester αφορά κυρίως στις εφοδιαστικές αλυσίδες. Από τις αρχές του 2020 ανέλυσα τους φόβους μου για ενδεχόμενο σπάσιμο της εφοδιαστικής αλυσίδας που θα οδηγούσε σε αλλεπάλληλες κρίσεις την παγκόσμια οικονομία. Είχα τότε στηριχτεί πολύ στην θεωρία Forrester, δηλαδή στο BullWhip. Τα γεγονότα απέδειξαν ότι οι προβλέψεις ήταν ορθές. Το φαινόμενο BullWhip στις εφοδιαστικές αλυσίδες μπορούμε να το ορίσουμε ως «την στρέβλωση της πραγματικής ζήτησης που ταξιδεύει στην αλυσίδα εφοδιασμού από τον τελικό καταναλωτή στον λιανοπωλητή, στον χονδρέμπορο κι από εκεί στον κατασκευαστή και στον προμηθευτή, λόγω της διακύμανσης των τελικών παραγγελιών οι οποίες μπορεί να είναι μεγαλύτερες από αυτές των πωλήσεων τελικά».
Με απλά λόγια, μια μικρή αύξηση στην πραγματική ζήτηση ενός προϊόντος από τους καταναλωτές (όπως μικρή είναι η κίνηση του καρπού μας όταν τινάζουμε το μαστίγιο) μπορεί να προκαλέσει μια μεγάλη αύξηση της ζήτησης του προϊόντος από τους εμπόρους λιανικής κι μια τεράστιων διαστάσεων αύξηση από τους προμηθευτές! Για την καλύτερη κατανόηση του bullwhip effect, παραθέτω το επόμενο διάγραμμα:
Η συνέχεια του άρθρου ΕΔΩ
