Μια ανάλυση για τον δείκτη Φόβου & Απληστίας την οποία εσείς ζητήσατε!

Σε πρόσφατες συνεντεύξεις μου στους έγκριτους δημοσιογράφους Γιώργο Σαχίνη και Χρήστο Βεργανελάκη, αναφέρθηκα στον δείκτη Φόβου & Απληστίας (Fear & Greed index) και την κατάσταση που επικρατεί τους τελευταίους 12 μήνες. Γενικώς όσοι με παρακολουθούν ξέρουν ότι θεωρώ τον δείκτη σημαντικό αλλά όχι πανάκεια. Κι επειδή δέχομαι σωρεία ερωτημάτων από εσάς, θα απαντήσω σήμερα εκτενέστερα στο θέμα αυτό.

Στις συνεργασίες που έχω με ανθρώπους της αγοράς, έχουν λάβει από τις αρχές Μαίου, μια περιγραφή της γενικότερης κατάστασης του δείκτη που απασχολεί πολύ κόσμο.

Αυτός ο δείκτης βασίζεται σε επτά (7) δείκτες:

Ζήτηση ασφαλούς καταφυγίου, ορμή τιμής μετοχής, Ισχύς τιμών μετοχών, εύρος τιμών μετοχών, Επιλογές αγοράς και κλήσης, ζήτηση ανεπιθύμητων ομολόγων και μεταβλητότητα αγοράς.

Θα μπορούσαμε να γράφουμε επί ώρες για τον δείκτη αυτόν όσο και για τον ^VIX στον οποίο έχω αναφερθεί πολύ διεξοδικά κατά το παρελθόν. Δεν είναι δύσκολο να βρει κάποιος στοιχεία και να ενημερωθεί. Θέλω όμως να διευκρινίσω μετά από τα ερωτήματά σας, ότι προσωπικά δεν θεωρώ κανέναν τέτοιο δείκτη πανάκεια. Αυτοί ο δείκτες, ειδικά ο ^VIX δεν κατάφερε να ενσωματώσει έγκαιρα την καταιγίδα που όλοι βλέπαμε ότι έρχεται με τον Covid στις αρχές του 2020.

Πως μετρώνται οι δείκτες αυτοί

Και οι δύο προαναφερθέντες δείκτες μετρώνται χωριστά χρησιμοποιώντας κλίμακες από το 0 έως το 100. Η ένδειξη από το 0 έως το 49 υποδηλώνει φόβο. Μια ένδειξη 50 είναι ουδέτερη. Οι αναγνώσεις από το 51 έως το 100 δείχνουν ότι οι επενδυτές είναι άπληστοι. Για τον υπολογισμό αυτού του δείκτη, ένας υπολογιστής λαμβάνει έναν ισοσταθμισμένο μέσο όρο αυτών των επτά δεικτών.

Και ναι μεν οι δείκτες μπορεί να προσφέρουν σοβαρές υπηρεσίες ως εργαλεία σε περιόδους κατά τις οποίες εξελίσσεται μια κρίση, εντούτοις όμως δεν μπορούν να πιάσουν τα «σήματα» μιας κρίσης που είναι προ των πυλών. Για παράδειγμα, ο δείκτης ^VIX αστόχησε να πιάσει τα «σήματα» (που είχαμε λάβει σωστά οι οικονομολόγοι) από το τέλος του προηγούμενου έτους (2019). Ο λόγος που εξηγεί το γιατί είναι πάρα πολύ απλός. Ο ^VIX υπολογίζει δεδομένα που αφορούν σε εισηγμένες εταιρίες των ΗΠΑ. Η κρίση όμως είχε ξεκινήσει από τον τομέα της Ενέργειας και μάλιστα εκτός ΗΠΑ.

Με απλά λόγια, ενώ η κρίση είχε ήδη ξεκινήσει και ήταν ορατή στον τομέα της Ενέργειας, επειδή δεν επηρέαζε αυτό το διάστημα τις εισηγμένες των ΗΠΑ, δεν μπορούσε να προσμετρήσει την ζημιά που είχε ξεκινήσει πριν την Πανδημία στην Ενέργεια. Και επίσης δεν προσμετρούσε την ζημιά που θα προκαλούσε παγκοσμίως, το πρώτο σκληρό lockdown στην Κίνα που ξεκίνησε τον Ιανουάριο.

Ένα σχεδιάγραμμα

Γράφω αυτή την σημείωση σήμερα, και για έναν άλλο λόγο. Ο δείκτης Fear & Greed όπως θα δείτε στο σχεδιάγραμμα, το τελευταίο 12μηνο έχει καταστεί αυτό που ονομάζουμε Roller Coaster. Δηλαδή τραινάκι του τρόμου.

Η ψυχολογία των επενδυτών δηλαδή, αλλάζει (σχεδόν) ανά μήνα από ακραίος Φόβος σε ακραία Απληστία. Κάτι που δεν είχε παρουσιαστεί ποτέ στο παρελθόν με αυτή την συχνότητα και αυτή την ταλάντωση. Κι αυτό είναι ένα εύρημα, που δεν πρέπει να απασχολεί μόνο όσους παίζουν στο χρηματιστήριο αλλά κυρίως πρέπει να απασχολεί τους αναλυτές εκτός των χρηματαγορών. Διότι δείχνει μια στιγμιαία ανωμαλία που έφερε η κρίση, να εξελίσσεται σε μια δομική παθογένεια. Εκεί είναι πλέον το πρόβλημα. Μια δήλωση κάποιου “σοβαρού” παράγοντα ή παίκτη της αγοράς, μετακινεί τα συναισθήματα των επενδυτών παγκοσμίως.

Εάν δεν αλλάξει αυτό με κάποιο τρόπο, τότε δυστυχώς η κρίση θα θερίζει, όπως μια πυρκαγιά θερίζει τα σπαρτά το καλοκαίρι. Και δεν βλέπω να απασχολεί αυτό τους πολιτικούς στην Δύση, η οποίοι φυσικά, έχουν πρωταγωνιστήσει με δηλώσεις τους, άλλοτε αυξάνοντας τον φόβο κι άλλοτε την απληστία!

Εν κατακλείδι

Με απλά λόγια, οι δείκτες ^VIX και Fear&Greed είναι καλά εργαλεία, όταν έχει ξεκινήσει ήδη μια κρίση εντός των ΗΠΑ. Εάν η κρίση «έρχεται» από αλλού, ή εάν η κρίση έχει να κάνει με δομικά στοιχεία της αγοράς, οι δείκτες είναι αδύνατον να την «προβλέψουν» ή έστω να την αποτυπώσουν με μια αναλογική άνοδο. Αντίστοιχα, όταν σβήνει μια κρίση και επανέρχεται η ουδετερότητα, οι δείκτες αυτοί δεν μπορούν να προσμετρήσουν τους εξωτερικούς παράγοντες που θα συμβάλουν ή όχι, στον τερματισμό της εκάστοτε κρίσης.

Τουτέστιν; Οσες τεχνητές νοημοσύνες και να χρησιμοποιούν οι “μεγάλοι παίκτες”, ποτέ καμία τέτοια AI, δεν πρόκειται να υποκαταστήσει την Φυσική Νοημοσύνη ενός οικονομολόγου, ο οποίος μπορεί και σκέφτεται πέρα από τα σημεία που μπορεί να λειτουργήσει ένας ηλεκτρονικός … τενεκές, ο οποίος ξέρει μόνο, όσα εμείς του επιτρέπουμε να γνωρίζει!